%0 Thesis %D 2018 %T Geautomatiseerde ketenbesluiten & rechtsbescherming; Een onderzoek naar de praktijkvan geautomatiseerde ketenbesluiten over een financieel belang in relatie tot rechtsbescherming. %A Marlies van Eck %X

De overheid gebruikt computers voor het nemen van besluiten. Het gaat bijvoorbeeld om het verlenen van kinderbijslag, AOW, toeslagen, het opleggen van motorrijtuigenbelasting of de aanslag inkomstenbelasting. Vaak gaat het om besluiten die te maken hebben met geld. Een ander kenmerk is dat de overheidsinstanties hiervoor elkaars gegevens gebruikt. Het zijn processen die vaak pas opvallen als er iets fout gaat. 

Wat gebeurt er nu eigenlijk precies bij geautomatiseerde besluiten en wat betekent deze praktijk voor de burger die te maken krijgt met zo’n besluit? Is het nog voldoende dat hij in bezwaar kan gaan tegen het besluit en daarna naar de rechter kan stappen? Daarover gaat dit onderzoek. De probleemstelling van het onderzoek luidt: ‘Welke invloed hebben geautomatiseerde ketenbesluiten over een financieel belang op de rechtsbescherming voor burgers?’ 

Uit het onderzoek dat Marlies van Eck heeft verricht naar de praktijk blijkt dat de inzet van technologie bij het nemen van besluiten voordelen heeft voor burgers. Het verzamelen van alle gegevens vindt zorgvuldig plaats. Ook krijgen mensen vaak van tevoren te zien welke gegevens de overheid al heeft waardoor dit aspect geen geheimen heeft voor de burger. Een ander voordeel is dat de computer alle gelijke gevallen ook echt gelijk behandelt. 

Maar er zijn ook nadelen gevonden. Een van die nadelen is dat de instructies aan de computer (de beslisregels en de algoritmen) niet bekend zijn voor de personen die het besluit krijgen. Ook zijn er geen onafhankelijke instanties die deze instructies controleren op juistheid. In een rechtszaak over het besluit kan de rechter dus niet controleren of de overheid de wet goed interpreteert. Ook blijven aannames die de programmeur heeft gehad onzichtbaar. Als niet precies duidelijk is waarom de computer dit besluit neemt, weet niemand of het besluit eigenlijk wel juist is. 

Een ander nadeel is dat de overheidsorganen zwaar op elkaar leunen bij het nemen van computerbesluiten. Een besluit van het ene overheidsorgaan, werkt door in het besluit van een ander overheidsorgaan. Maar als er iets fout gaat is het voor de burger erg lastig om de fouten die inmiddels verspreid zijn, te herstellen. Zeker als het met terugwerkende kracht verbeterd moet worden, is dit voor de systemen moeilijk. Dit betekent dat de burger niet altijd de juridische bescherming krijgt waar hij recht op heeft. 

De onderzoeker doet een aantal voorstellen om dit te verbeteren. Zij stelt voor dat iedereen met problemen met computerbesluiten een loods krijgt; een ambtenaar die gaat helpen het probleem op te lossen. Op deze manier ligt de last van de gespecialiseerde en ingewikkelde uitvoering weer bij de overheid in plaats van bij de burger. Ook moeten de instructies aan de computer openbaar en toegankelijk worden. Ze moeten dan wel te begrijpen zijn door mensen die geen verstand hebben van programmeren en zeker door rechters.

(bron: https://pure.uvt.nl/portal/en/publications/geautomatiseerde-ketenbesluiten--rechtsbescherming(cb4d7ca3-57fb-4ca0-b639-59530620d5a0).html)

%I Universiteit Tilburg %C Tilburg %8 02/2018 %@ 9789492679338 %U https://pure.uvt.nl/portal/files/20399771/Van_Eck_Geautomatiseerde_ketenbesluiten.pdf %M 10212